LiteSpeed Cache Nedir?
WordPress tabanlı sitelerin geç açılması, ziyaretçilerin sitede kalma süresini azaltabilir ve arama motoru sıralamasını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu tür sorunlara çözüm olarak en sık önerilen ücretsiz araçlardan biri, LiteSpeed Cache eklentisidir. Eklentinin adı önbellekleme odaklı gibi görünse de, gerçekte kapsamlı bir optimizasyon aracı görevindedir.
LiteSpeed Cache’i kullanmak için illa ki LiteSpeed Web Server altyapısına sahip olmanız gerekmez. Pek çok özelliği, Apache ve NGINX gibi farklı web sunucularıyla da entegre biçimde çalışır. Ancak sayfa önbellekleme fonksiyonu yalnızca LiteSpeed Web Server’da tam kapasiteyle devreye girer.
Bu güçlü eklenti, sadece önbellekleme değil; görsel sıkıştırma, veritabanı temizliği, CDN entegrasyonu ve CSS/JS küçültme gibi bir dizi gelişmiş özelliği de içerir. Bu sayede WP Rocket gibi ücretli araçlarla kıyaslanabilir düzeye ulaşır. Ayrıca, site üzerinde yapılacak büyük çaplı değişiklikler öncesinde Proxmox snapshot alma işlemi gerçekleştirilerek sistemin mevcut durumu güvenli şekilde yedeklenebilir. Böylece eklenti ayarlarında yapılan denemeler sırasında oluşabilecek sorunlara karşı hızlı bir geri dönüş noktası sağlanmış olur.
LiteSpeed Cache, WordPress sitenizi hızlandırmanın etkili ve ücretsiz yollarından biridir. Sayfa açılış sürelerini azaltır, kullanıcı deneyimini iyileştirir, SEO performansınızı artırır ve sunucu kaynaklarınızı daha akıllıca kullanmanıza yardımcı olur. LiteSpeed sunucularında kullanıldığında performans daha da artar, ancak farklı sunucularda da önemli kazanımlar elde edebilirsiniz.
LiteSpeed Cache Nasıl Yapılandırılır?
Tamamen ücretsiz olarak WordPress.org üzerinden indirilebilen LiteSpeed Cache, kurulumu oldukça kolay bir eklentidir. Diğer eklentilerle aynı şekilde yüklenip aktifleştirildiğinde, WordPress yönetim panelinde “LiteSpeed Cache” adında yeni bir menü sekmesi belirir.
LiteSpeed Cache Önbellek Ayarlarının Detayları
Önbellek ayarlarının yapıldığı bu sekme, web sitenizin hangi yöntemle içerikleri saklayacağını belirlemenizi sağlar. Sayfa önbellekleme burada ana bileşen olarak öne çıkar, fakat tarayıcı önbelleği ve nesne önbelleği gibi farklı seçenekler de bulunmaktadır. Ayarların başında yer alan “Önbelleği Etkinleştir” seçeneğinin açık olduğundan emin olunmalıdır. Varsayılan yapılandırma çoğu internet sitesi için yeterli olacaktır. Kullanıcı girişi gerektiren küçük çaplı platformlarda “Cache Logged-in Users” ayarını devre dışı bırakmak daha sağlıklı olabilir. Eğer mobil cihazlara özel içerikler üretiyorsanız, “Cache Mobile” özelliğini aktifleştirmeniz tavsiye edilir. Ancak duyarlı tasarımlar için bu seçeneğin aktif olması şart değildir.
TTL Ayarları
TTL (Time to Live) sekmesi, sitenizdeki verilerin önbellekte hangi süre boyunca tutulacağını ayarlamanıza imkân tanır. Bu sürenin sona ermesiyle birlikte sistem, ilgili içerik için yeni bir önbellek üretir.
Genel kullanım için varsayılan ayarlar yeterlidir. Ancak sayfalarınız sık güncellenmiyorsa ve sabit içerikler barındırıyorsa, TTL süresini artırarak sitenizin hızını daha da yükseltebilirsiniz.
Purge Ayarları
Purge sekmesi, belirli eylemler gerçekleştiğinde sitenizdeki önbelleğin otomatik olarak temizlenmesini sağlar. Örneğin, bir yazı yayınlandığında ya da mevcut bir içerik güncellendiğinde, sistem eski önbelleği siler ve yeni içeriğe yer açar.
Excludes
Bu bölüm, belirli sayfaların ya da kullanıcı gruplarının önbellekten etkilenmesini engellemenizi sağlar. Özellikle iletişim formları gibi dinamik alanlarda, önbellekleme işlemi hatalara yol açabileceği için bu sayfaların hariç tutulması önerilir.
ESI Ayarları
ESI (Edge Side Includes) sekmesi, daha gelişmiş önbellekleme senaryoları için kullanılır. Ancak teknik detaylara hâkim değilseniz, bu bölümü varsayılan ayarlarla bırakmanız en güvenli seçenek olacaktır. Bu özellik, WordPress sitenizdeki bazı veritabanı sorgularını önbelleğe alarak performansı artırır. Ancak çalışabilmesi için sunucunuzda Redis veya Memcached gibi bir nesne önbellekleme altyapısının aktif olması gerekir.
Browser
Browser, sitenize gelen ziyaretçilerin statik dosyaları (CSS, JS, görseller gibi) kendi cihazlarında geçici olarak saklamasını sağlar. Bu sayede sonraki ziyaretlerde sayfalar daha hızlı yüklenir.
CDN
CDN sekmesi, sitenizi küresel olarak daha hızlı yüklemek için bir içerik dağıtım ağına bağlanmanızı sağlar. Bu sayede statik içerikler dünyanın farklı bölgelerine daha yakın sunuculardan servis edilir. LiteSpeed Cache, klasik CDN çözümlerinin yanı sıra Quic.Cloud ve Cloudflare gibi ters proxy sistemlerle de uyumludur. Eğer bir CDN hizmeti kullanmayı planlıyorsanız, yapılandırmalarınızı bu sekmeden gerçekleştirebilirsiniz.
Image Optimization Tab
LiteSpeed Cache, görsel sıkıştırma, yeniden boyutlandırma ve WebP formatına dönüştürme gibi işlemleri kendi içinde sunar. Bu sayede ayrı bir görsel optimizasyon eklentisine ihtiyaç kalmadan, sitenizdeki medya dosyalarının boyutunu azaltabilir ve yükleme hızını artırabilirsiniz.
Bu sekme sayesinde görsellerinizin daha hafif hâle getirilmesi, sayfa performansına doğrudan katkı sağlar.
Sayfa Optimizasyonu
Bu sekme, sitenizin ön yüz performansını artırmak için sunulan CSS, JavaScript ve görsel yükleme ayarlarını içerir. Kodları küçültme, birleştirme ve tembel yükleme gibi işlemler sayesinde sayfalar daha hızlı açılır ve daha az kaynak tüketir.
Ancak dikkat edilmesi gereken bir nokta var: Bazı optimizasyonlar, temanızın ya da eklentilerinizin görünümünü geçici olarak bozabilir. Örneğin CSS ile ilgili bir seçenek aktif edildiğinde tasarım bozulmuş gibi görünebilir. Bu tür durumlar kalıcı değildir. Eğer bir sorun fark ederseniz, ilgili ayarı devre dışı bırakmanız genellikle yeterlidir.
CSS Ayarları
Bu sekme, sitenizin CSS dosyalarını optimize ederek yükleme süresini azaltmak için çeşitli seçenekler sunar. Ayarlar arasında küçük düzenlemelerle deneme yapmanız faydalı olabilir; çünkü her tema farklı tepki verebilir.
Genel olarak CSS Minify özelliğini aktif etmek iyi bir başlangıçtır. CSS Combine ise önerilen bir seçenek olsa da, HTTP/2 kullanan sunucularda genellikle ek fayda sağlamaz ve bazı sitelerde görsel bozulmalara neden olabilir. Bu nedenle açık bırakmak zorunlu değildir.
JS Ayarları
JavaScript ayarları sekmesi, CSS ayarlarına benzer şekilde çalışır ancak bu kez JavaScript dosyalarına odaklanır. Temel olarak JS Minify seçeneğini aktif etmek, sayfa boyutunu küçültmeye yardımcı olur. Diğer seçenekler isteğe bağlıdır. Örneğin, JS Ertelenmiş Yükle ayarını etkinleştirerek PageSpeed Insights gibi performans analiz araçlarında daha yüksek puanlar elde edebilirsiniz.
Optimizasyon Ayarları
Bu sekme, sitenizin farklı bölümlerinde genel iyileştirmeler yapmanıza olanak tanır. Sayfa boyutunu küçültmek ve gereksiz istekleri azaltmak için bazı basit ama etkili ayarları burada bulabilirsiniz. HTML Küçült seçeneğini aktif ederek sayfa kaynaklarını sadeleştirebilirsiniz. Sorgu Dizelerini Kaldır ayarı bazı hız testlerinde puanları artırabilir, ancak zorunlu bir ayar değildir; bu nedenle tercihe göre açık ya da kapalı bırakılabilir.
Medya Ayarları
Bu sekme, görseller ve iframe içerikleri için tembel yükleme (lazy load) özelliğini devreye almanızı sağlar.
Veritabanı (Database)
Bu sekme, zamanla biriken ve sitenizin performansını olumsuz etkileyebilecek gereksiz verileri temizlemek için kullanılır. Çöp kutuları, spam yorumlar, geçici veriler ve kullanılmayan revizyonlar burada kolayca temizlenebilir. Genel olarak tüm temizlik işlemleri güvenlidir. Ancak otomatik taslakları silmeden önce içerik kaybı yaşamamak için gözden geçirmenizde fayda vardır.
Crawler
Bu bölüm, sayfalarınızın önceden önbelleğe alınmasını sağlamak için kullanılan tarayıcıyı (crawler) yapılandırmanızı sağlar. Normalde bir sayfa yalnızca ziyaret edildiğinde önbelleğe alınır. Ancak bu özellik sayesinde sayfalar önceden taranarak önbelleğe alınabilir ve ilk ziyaretçiye bile hızlı içerik sunulur. Fakat bu işlem sunucu kaynaklarını yoğun şekilde kullanabilir. Bu nedenle sistem varsayılan olarak devre dışı gelir ve çoğu kullanıcı için bu haliyle bırakılması önerilir. Eğer bu özelliği aktif etmeyi düşünüyorsanız, sistem kaynaklarınızın yeterli olduğundan emin olun.
Toolbox
LiteSpeed Cache’in Araç Kutusu bölümü, en pratik işlevlerden birini sunar: önbelleği kısmen ya da tamamen temizleme imkânı. Özellikle bir değişiklik yaptıktan sonra sitenizde güncellenmeyen alanlar varsa ya da tasarımsal bozulmalarla karşılaşıyorsanız, ilk adım olarak önbelleği temizlemek çoğu zaman yeterli olur.
Bu işlem sitenizi adeta “yeniden başlatmak” gibi çalışır ve birçok görüntüleme sorununu ortadan kaldırabilir. Teknik bir müdahaleye geçmeden önce önbelleği silmek genellikle en hızlı çözümdür.
İster LiteSpeed Web Server altyapısına sahip bir hosting kullanıyor olun, ister başka bir sunucuda barındırma yapıyor olun, LiteSpeed Cache eklentisi sitenizin performansını artırmak için güçlü ve kapsamlı araçlar sunar. Sunucunuz LiteSpeed destekliyorsa, özellikle sunucu düzeyinde tam sayfa önbellekleme gibi gelişmiş özelliklerden tam kapasiteyle yararlanabilirsiniz. Bu da sitenizin yüklenme süresini minimuma indirir.
Eğer mevcut barındırıcınız LiteSpeed Web Server kullanmıyorsa, tüm bu avantajlardan eksiksiz faydalanmak için sitenizi LiteSpeed destekli bir altyapıya taşıyabilirsiniz. Bu süreç çoğu zaman hızlı ve ücretsiz şekilde tamamlanabilir.